РСФСР култууратын үтүөлээх үлэһитэ,
СССР суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ,
Саха АССР искусстволарын үтүөлээх диэйэтэлэ,
Үлэ «Кыһыл знамя» уордьанын икки төгүллээх кавалера,
Сунтаар улууһун Бочуоттаах олохтооҕо, норуот ырыаһыта
Сергей Афанасьевич Зверев- Кыыл Уолун сүдү талааныгар сүгүрүйэн,
125 үбүлүөйдээх сылын көрсө
“ТОҔУС ОҺУОРДААХ ТҮҺҮЛГЭ”
өрөспүүбүлүкэтээҕи норуот уус-уран айымньытын күөн күрэһэ саҕаланна.
Өрөспүүбүлүкэтээҕи “САХА ЫЛЛЫЫР ЫРЫАТА”
күрэһигэр НОРУОТ ЫРЫАТЫН сөргүтүүгэ сүүнэ кылааттаах КУСТУЙ МААРЫЙА ЫЧЧАТТАРА бүгүн сыана бастыҥ киэргэллэрэ!
«Оҕо киһи оонньуу оҥостон ылсыбат эдэр киһи мэниктээн туойбат» тыыппалаах ырыатын кута-сүрэ чугастык ылынар, «тойук эмиэ билинэр» уйулҕата уйар дьоно диэн баар буолар.
Хас туойдаҕыҥ ахсын сир-халлаан иэнин тыыран киирэҕин… Ис кутуҥ иэйиитинэн өбүгэҕэр,айылҕаҕар тапталынан хайыһан туойбутуҥ тууйуллубут кэмнэргэр сүүскүттэн өйүө, ыарахан туруккар ороон таһаарыа!
Күөх сибэккилээх хонуугун имэрийэ кууһуоҥ! Өбүгэҥ чиргэл өһүөтүгэр сүүскүттэн өйөнөн туран «үҥсэргиир илдьиккин ,дьолломмут туруккун» онно тута быһаарыа!
Олоҥхону уонна тойугу мин оннук көрөбүн.Барытын, долгун(вибрация быһаарар. Ис иэйииҥ эмэгэт илдьитин илдьиритэн киллэрэр этитэн кэпсиир мээнэ киһи иһиллээбэт, куҥ бүтэй билбэт эйгэттэн чочуллан турар чараас эйгэ таһыма атын буолар,быыһа сабыылаах дэтэр. Кини тойугун иһиттэхпинэ Турукпун бүүс бүтүннүү , «туркулаах таба туура ыстанан туран силлиэни буурҕаны ортотунан аһардар ,тоҥ хаары тобулу ойуолаан, хара буору өрүкүтэн,тыалы кытта мэҥэһиннэрэн көтүтэн хаалабын!»
«Уйулҕа суобаһа уһуктар» — ,дөйөн хаалбыт түҥкэтэх бэйэккэни үлүгэр түргэн уһунуннарар сүүнэ тойуктаах Улуу ЗВЕРЕВ ыллаан доллоһутар киэҥ куйаары долгулдьутар куттаах-куҥнаах ырыатын истэн сэргиир эрэ буолаарыҥ!
Суон сурахтаах албан ааттаах санааттан өйтөн өтөр суураллыбат көмүс дуйдаах СУНТААР сирин илэ көрбөтөхпүттэн Сойуус саҕаттан кэмсинэбин. «ТУОРА КҮӨЛГЭ» эдьиий Дуунньабар бара сатаабытым ыраатта даҕаны…
Балта Дашаны хаһан эрэ көрсүбүт киһи… САРТАҤ ФОЛЬКЛОР
Саха оҕото айылҕатынан ырыа куттаах , күөх окко түспүччэ күн сирин көрбүччэ ытаан бэбээрэр, сиргэ кэлбит аналын билинэн, эндирдээх олоҕун чэпчэтэн тойуктаан куллуһутар, ыллаан эйээрэр, сир-халлаан ньуурун кытта силбэһэн тапталын ,үөрүүтүн -хомолтотун ырыатыгар суулаан кэпсиир хоһоонугар хоһуйан чугдаарар. Куйаар тутулун аан дойду айгыстар аналын ырытан билэр сүрэҕинэн сэрэйэр бэйиэт ,ырыаһыт ,үҥкүүһүт, олоҥхоһут урут бастакы миэстэни ылан дьон- аймах биһирэбилин , таҥара оҥостон үҥэр алыбын билбэхтээбит айар куттаах дьон олоҕо оһуор-дьарҕаа сиэдэрэй сибэккинэн хаһан да симэммэтэҕэ…
Куолайын оҥостон сүргэтин көтөҕөн өрө көрөн күүрэ иэйэн ,чэпчэки чэпчэкитик дугуйа хааман үөмэр -чүөмэр үктэнэн үгүс элбэх дьон хараҕын далыгар хатанар тойуксут ,олоҥхоһут уустук уйулҕата, сир халлаан иэйэн ис иһиттэн илбистэнэн-иччилэнэн,куйаартан уот суһуму сүһэн түһэрэр күүстээх иэйиилээх дириҥ этиттэриилээх куйаха салаһар иэн кэдэҥниир көмүс куолайдаахтара сүүс сылга биирдэ кэлэн омуктарын аналын киэркэтэн ыалдьыттаан ааһар идэлээхтэрэ эбээт!
«Көҕөрөн турар күөх мас кубарыччы куурар, хагдарыйа хатан турар тиит мас күөх киистэтин үтэн анньар» алгыстаах тойуксуттара бааллара үһү диэн уостан түспэт номох оҥостон былыргы өбүгэлэртэн күн бүгүҥҥэ үтэн кэлбит үһүйээннэр бааллара аҕай.
Итэҕэйэбин тойуксут, олоҥхоһут сүдү аналыгар, дьонтон ураты таһым дьоҕуругар .
Эдэр эрдэхпиттэн чуҥнаан иһиллиир, «култуурам билиитин» элбэтэр сыалтан буолбатах, «Кыыл Уола-ЗВЕРЕВ ким этэй ?»диэн хоруйбар хасыһан аахпыт,кэмигэр олоҕун үөрэтэн билбит дьоллоохпун.
Ис кутум үҥкүүлүүр, иэйиим ыллыыр дьикти куолаһын кичэллик хаһаанан, дириҥник уурунан илдьэ сылдьар Кыыл Уолун ырыалара , саха омук чаҕылхай бэлэҕэ буолан ааспыт Ытык Кырдьаҕаска бүтүн бэйэм сүгүрэйбин! Хоолдьуктаах бэйэм хоҥкуйабын! Бүгүн, муус устар 10 к.Саха Театрын мааны урраҕайыгар үөрүүлээх сүпсүлгэн.
Үөһээ Дьааҥы улууһун кытыы сириттэн Барылас талааннаах сураҕырбыт туонатыттан
СЛЕПЦОВ ИГНАТИЙ ВАСИЛЬЕВИЧ аатын билбэт киһи аҕыйаҕа буолуо. Култуура киинин эйгэтигэр дорҕоонноохтук кутуллан киирбит чаҕылхай уолчаан ситиһиилэрин өрүү кэтээн көрөбүн.
Кини «үлэтин сырдатаары үрүҥ кумааҕыны кырааскалаары» буолбатах, МИН БАРЫЛАСПЫН диэн киэн тутта кэпсиир кэскил кэһиилээх , туойар тойуктаах, олоҥхолоон доллоһутан саары этэрбэһин кичэллик кэтэн көмүлүөк оһоҕун иннигэр дьоһуннанан олорон
туойан барарын тыл-өс үөрэхтээхтэрэ, төрөөбүт саха тылын иччитин иитиэхтээн илдьэ сылдьар аҕыйах хаалбыт
кылааннаахтарбыт харахтарын далыгар сылдьарын саарбахтаабаппын. Кыттыыны ылар да астык. Барыластан ,Саха СӨ бастыҥ ырыаһыта,норуот тапталын ылбыт Лэгэнтэй ийэтэ Марыына ,олоҥхону баһылаабыт
Саргылана Семеновна ,Игнатий Слепцов «Тоҕус оһуордаах түһүлгэҕэ» Кыыл Уола 125 сылын көрсөр тэрээһиҥҥэ кыттыыны ыллылар.
Сунтаардар тэрийдилэр.
Кустуй Эбэ ырыатын хас да коллектив толордо.
Тойукка, норуот ырыатыгар, мурун ырыатынан, Олоҥхоҕо «Хаһаах Хабырылла олоҥхотун» Игнатий толордо, учуутала Илларионов В.В. хайҕалын ылбыта уолбутугар улахан ситиһииннэн сыаналанна.
Марыына чабырҕахха кыттан , норуот ырыатыгар Эбэтин Кустуй Маарыйа ырыатын үйэтиттэ, Дьааҥылыы тойук Кустуй Маарыйа матыыбыгар, Петр Егорович Слепцов Сартаҥ бэйиэтин тылларыгар толордо.Онон бүгүн күүстээхтик Дьааҥы Сартаҥ фольклорун тоҕо тардан кэбиспиттэрэ ДЬААҤЫЛАР СИТИҺИИЛЭРЭ диэн үрдүктүк сыаналаммытынан ис сүрэхтэн эҕэрдэлиибин! Балаһаны бэлэмнээтэ Стручкова Г.С.- ТАБАЙААНА 10.04.24.
