.
Арыылаахтааҕы «Эйгэ» сынналаҥ киин иһинэн үлэлиир «Сиэдэрэй иис» түмсүү 2018 сыл олунньу ыйга тэриллибитэ. Түмсүүгэ бастаан 4-5 этибит, билигин 12 кэрэ аҥардар иистэнэбит. Салайааччыбыт Пестряковтар удьуор уустартан төрүттээх Айталина Петровна Иванова.
Үлэбитин кыбытык тигииттэн саҕалаабыппыт. Бастаан Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуотун маастара, Россия айар худуоһунньуктарын сойууһун чилиэнэ, XI-XII Бүтүн Россиятааҕы «Лоскутная мозаика России» фестиваль кыайыылааҕа, Мүрү нэһилиэгин, Уус-Алдан Бочуоттаах олохтооҕо Мария Семеновна Атласова — Иис Маарыйа маастар кылааһыгар сылдьан үөрэммиппит.
2019 сыллаахха бастакы күрэхпитигэр улууспутугар ыытыллыбыт «Кырадаһын эйгэтэ- кэрэ иис кустуга» аһаҕас республиканскай быыстапка- күрэскэ кыттан «Кэрэ оһуор сиэдэрэй сиик» анал аат тутаммыт үөрбүппүт. Онно «Төрүт дойдум Өлтөх сирэ» сукунанан кыбытык уонна ойо быһыы ньыматынан панно тикпиппит. 2021 сыллаахха улууспутугар VI-с төгүлүн ыытыллыбыт «Уус-Алдан уран уустарын» түһүлгэтэ улуустааҕы онлайн- күрэскэ «Кырадаһын кустуга» көрүҥҥэ «Өй, дьүһүн дьүөрэтин бастыҥа» анал аат Мэҥэ суругунан бэлиэтэммиппит.
Салгыы «Эйгэ» сынналаҥ киинигэр улахан остуол сабыыта уонна ол остуолга олоппостор олбохторо тигиитин саҕалаабыппыт. Билигин ситэриллэн тигиллэ сылдьар. Быйыл 2024 сылга Республика күнүнэн Саха сирин картатын фетр материалыттан хас биирдии улуус гербэтин оҥорон тикпиппит. Маны таһынан анал байыаннай дьайыыга сылдьааччыларга хаста да харысхал браслеттары оҥорон туттартаабыппыт, билигин эмиэ тигэ сылдьабыт.
Биир улахан үлэбит улуустааҕы «Олоҥхо» этно-культурнай киин сакааһынан Галина Никитична Иванова «Элэмэс аттаах Эрэли бухатыыр» олонхотун персонажтарыгар куукулалары тиктибит. Уопсайа 16 персонаһы оҥордубут. Хаһан да куукулалары оҥоро илик буоламмыт бастаан маастар кылаастары ыйыталаспыппыт. Аныгы үйэ сиэринэн телефоммут үрдүгэр түһэн ютубка баар маастар кылаастары көрбүппүт уонна бэйэбит манан көрөн оҥоруоҕун диэн түмүккэ кэлбиппит. Примернай эскиз, смета оҥостоммут куораттан материаллары хомуйбуппут. Биир сүрүн ыарырҕатыыбыт куукулар төбөлөрө диэн буолбута. Бастаан аныгы технологиянан 3D боруобалаттарбыппыт, олох сахаларга майгыннаабат эбит диэн буолбута. Ол иһин скульптурнай пластилинынан телефон нөҥүө хайдах оҥороллорун көрөммүн киһи сирэйдэрин оҥорон боруобалаан көрбүтүм. Бэйэн да сатыыһыккын диэн буолбута, онон полимернай глина атыылаһаммыт оҥорон киирэн барбытым. Дьэ ол курдук куукула рамаларыттан саҕалаан таҥыннаран, киэргэтэн оҥорон истэхпит аайы табыллан испитэ. Түмсүү салайааччыта Айталина Иванова быыкаа куукулалар таҥастарын материалтан тигэн, түүнэн, сиэлинэн, кожанан, араас тимирдэринэн киэргэтэн маннык буоллун диэн көрдөрөн биэрбитинэн Валерия Кириллова, Анна Докторова буолан ыйтан ордук иистэннибит, наадыйар материалларбытын Нюргуяна Васильева куораттан булан- талан ыытан испитэ. Бухатыырдар аттарын 3D оҥоттороммут, ону кырааскалаан, киэргэтэн, таҥыннаран биэрбиппит. Олоҥхо персонажтарын образтарын тас көрүҥнэригэр биэрэргэ сирэйдэригэр, таҥастарыгар күүскэ үлэлэстибит. Куукулалары уура- харайа сылдьарга анал хоппону «Эйгэ» сынналаҥ киин специалиһа Николай Петров оҥорбута. Хоппо таһын эмиэ олоҥхоҕо аналлаах гына киэргэтэн биэрбиппит.
«Сиэдэрэй иис» түмсүүбүт бу курдук араас иискэ, үлэҕэ ылсан элбэххэ үөрэнэбит, инникитин быыстапкаларга, араас күрэхтэргэ кыттар баҕалаахпыт.
Евдокия Карамзина «Эйгэ» сынньалаҥ киин сэбиэдиссэйэ.
13.11.2024 сыл.
